"Μόνη εκεί η Ελπίδα έμεινε μέσα, στο πιθάρι που δεν έσπασε, στα χείλη του, κι έξω δεν πέταξε, γιατί με τη θέληση του Δία ξαναμπήκε το πώμα
(Ησίοδος Έργα και Ημέραι, 95, για την Πανδώρα)"
Σύμφωνα με το μύθο της Πανδώρας, πριγκίπισσας της αρχαίας Ελλάδας, οι θεοί της έκαναν δώρο ένα μυστηριώδες κουτί από ζήλια για την ομορφιά της. Την είχαν όμως προειδοποιήσει να μην ανοίξει ποτέ το κουτί. Μια μέρα η Πανδώρα δεν άντεξε τον πειρασμό και νικημένη από την περιέργειά της να δει τι είχε μέσα το κουτί, έχασε τον αυτοέλεγχό της και άνοιξε το καπάκι. Τότε ελευθερώθηκαν στον κόσμο, ανεξέλεγκτα πια, τα μεγάλα δεινά: λιμοί, αρρώστιες και τρέλα. Με τη βοήθεια του θεού Δία, η Πανδώρα έκλεισε το κουτί και πρόλαβε να κρατήσει το μοναδικό αντίδοτο που έκανε πλέον την ανθρώπινη δυστυχία υποφερτή: την ελπίδα
-Χορός: "Και τι φάρμακο βρήκες (για το φόβο του θανάτου);"
-Προμηθέας: "Τους έδωσα τυφλές ελπίδες"
(Αισχύλος, Προμηθ. Δεσμ.)
Μη φοβηθείς αυτόν, που στήριξε στην Πίστη επάνω την Ελπίδα. Τον είδα στη ζωή να μάχεται, μα πάντα ανίκητο τον είδα.
(Πολέμης)
Αυτό που κάνουμε συνήθως κατά την αναχώρηση όταν πρόκειται να ταξιδέψουμε, είναι να πάρουμε μαζί μας αυτό που αποκαλούμε, τον γνώριμο ασυνείδητο εαυτό μας.
Όταν λοιπόν ταξιδεύουμε και πάμε κάπου μακριά (ας πούμε στο Μεξικό), ή και κάπου κοντά ακόμα, όταν επιστρέφουμε λέμε ότι είχαμε μια αξέχαστη εμπειρία ζωής! Αν όμως είμαστε πραγματικά ειλικρινείς, θα παραδεχτούμε ότι συνεχίσαμε, πριν, κατά την διάρκεια και μετά το πέρας του ταξιδιού, να ζούμε την ίδια λεκτική μας ιστορία, αυτή την ιστορία που λέμε στον εαυτό μας συνεχώς για το ποιοι είμαστε. Απλώς αλλάζουμε ένα εξωτερικό περιβάλλον & φανταζόμαστε ότι πήγαμε κάπου, επιστρέφοντας περιγράφουμε τη είδαμε κλπ. Δεν είχαμε δηλαδή κάποιο βίωμα, αλλά μόνο εμπειρία.
Πώς είναι άραγε να ζεις χωρίς λεκτική ιστορία, αλλά μόνο να βιώνεις; Τότε θα πρέπει να πας π.χ. στο Μεξικό, να μείνεις σε κάποιο χωριό μαζί με τους ντόπιους και να ακολουθήσεις για 1 ή 2 χρόνια τη ζωή τους. Τότε μόνο, μπορείς να πεις ότι έκανες ένα ταξίδι εκεί και έχεις βιώσει πραγματικά το Μεξικό. Αυτό γίνεται μέρος της βιωματικής ιστορίας σου, που σε μεταμορφώνει κατά ένα μεγάλο μέρος.
Κατανοείς έτσι το βίωμα του ποιος είσαι, ως κάτι τελείως διαφορετικό από την λεκτική ιστορία που φαντάζεσαι ότι είσαι. Βλέπεις ότι έχεις τη δυνατότητα να μπορείς να μεταμορφωθείς σε κάτι τελείως διαφορετικό.
Το ίδιο μπορούμε να καταλάβουμε ότι συμβαίνει και με το ταξίδι της ψυχοθεραπείας. Όταν πάμε σε ένα ψυχοθεραπευτή, είναι άλλο να μας πει τι πρέπει να κάνουμε και μετά να φύγουμε, ενώ είναι τελείως διαφορετικό να συνδεθούμε μαζί του σε ένα ταξίδι μεταμόρφωσης (και για τους δύο γιατί και ο θεραπευόμενος επηρεάζει τον θεραπευτή), που θα διαρκέσει κάποιο χρονικό διάστημα ως προς εξερεύνηση, ανάλυση, κατανόηση, αναθεώρηση, επεξεργασία.
Η σχέση της αναχώρησης με την ελπίδα:
Τα ουσιαστικά ταξίδια είναι αυτά που μας μεταμορφώνουν μέσα από το βίωμα, αρχικά εσωτερικά και μετά και εξωτερικά. Μπορεί να είναι το ταξίδι της ψυχοθεραπείας, η μια σχέση, ένας γάμος, μία ομάδα που θα συμμετέχουμε, ένα μοναχικό ταξίδι, ένα έργο, η ένας ρόλος που αναλαμβάνουμε υπεύθυνα κλπ.
Το σημαντικό σε όλα αυτά είναι το πόσο συνειδητοί είμαστε.
Η ανησυχία εμπρός στο άγνωστο:
Όταν φτάνουμε σε μία κατάσταση όπου στεκόμαστε με ανησυχία εμπρός σε κάτι άγνωστο, συνήθως αντιδρούμε και επιστρέφουμε σε ένα μηχανικό τρόπο ζωής, στην απλή επιβίωση, δηλαδή στο γνωστό, για να μειώσουμε την ανησυχία. Όμως αυτό που χρειάζεται, είναι να εντείνουμε, να αυξήσουμε σταδιακά με τη κατάλληλη ποσότητα για εμάς κάθε φορά, την ανοχή μας στην ανησυχία έτσι ώστε ποιο έντονες καταστάσεις να μας προκαλούν λιγότερη ταραχή. Αυτό δεν είναι εύκολο στον έξω κόσμο, γι' αυτό συνήθως χρειαζόμαστε το πλαίσιο της θεραπείας. Ο κλινικός ψυχίατρος Dan Siegell, αναφέρεται στο ότι υπάρχει μέσα μας αυτός ο μηχανισμός που ονομάζει παράθυρο ανοχής στην ανησυχία. Είναι ο χρόνος που απαιτείται, ώστε το σύστημά μας από μία κατάσταση ανησυχίας (μικρής η μεγάλης) να επιστρέψει και να επαναρυθμιστεί, ξανά σε ηρεμία.
Αυτό το παράθυρο καθορίζει, σε σύνδεση με το επίπεδο της διέγερσης μας, την ανταπόκριση μας στα εξωτερικά η εσωτερικά ερεθίσματα και την ανησυχία. Δεν είναι στατικό παράθυρο, αλλά μπορεί να μεταβληθεί όπως είπαμε σε βάθος χρόνου και είναι διαφορετικό για κάθε έναν από εμάς. Επηρεάζεται από πολλά πράγματα, όπως από τη διατροφή, την άσκηση, την ξεκούραση, την κατανόηση & μάθηση, κυρίως με την αλληλεπίδραση με τους άλλους.
Για τα αληθινά ταξίδια, αυτά που μέσα από βιώματα αυξάνουν το παράθυρο της ανοχής στην ανησυχία, το ξεκίνημα, η ίδια η αναχώρηση, χρειάζεται την ελπίδα ως γέφυρα της καρδιάς μας.
Ο ελληνικής καταγωγής δάσκαλος Gurdjieff, έλεγε ότι αυτή η σχέση μας με την ελπίδα έχει τρεις διαστάσεις:
Η Ελπίδα με φόβο μας κάνει αδύναμους. Όταν την ανησυχία μας εμπρός στο άγνωστο δεν την επεξεργαζόμαστε, τότε οι ασυνείδητοι παρελθοντικοί ψυχολογικοί αυτοματισμοί μας καταλαμβάνουν. Η βασική μας σύνδεση με τον ζωογόνο εαυτό μας διακόπτεται και η δράση μας είναι απέλπιδα, ή έχει μικρά αποτελέσματα.
Η Ελπίδα με αμφιβολία μας κάνει δειλούς. Όταν έχουμε κάποια περιοριστική πεποίθηση, που δεν την έχουμε ανακαλύψει τότε κρυβόμαστε πίσω από άλλους, ή από καταστάσεις, δεν αναλαμβάνουμε την πλήρη ευθύνη μας για τη ζωή και παρασυρόμαστε σε μεγάλες διασπαστικές κινήσεις και κύκλους αποπροσανατολισμού.
Η Ακλόνητη ελπίδα. Είναι αυτή μόνο που μας συνδέει ως γέφυρα σε αυτό το επόμενο βήμα από την ανησυχία, εμπρός ταξίδι προς το άγνωστο. Αυτή μας συνδέει με την πίστη και την βασική εμπιστοσύνη. Έρχεται με την αναγνώριση και την ανάληψη της πλήρους ευθύνης για το 100% της ανταπόκρισής μας στη ζωή και για το τι μας συμβαίνει, ακόμη και σε ακραίες περιπτώσεις, όπως ας πούμε σε ένα ατύχημα που δεν προκλήθηκε από εμάς.
Γενικά στην αναχώρηση για ένα νέο αληθινό ταξίδι, μπορούμε να ελπίζουμε μόνο όταν έχουμε επεξεργαστεί την ιστορία του παρελθόντος μας, ώστε να είναι μία ενιαία συνειδητή συνεκτική αφήγηση. Δεν μπορούμε να ελπίζουμε, όταν λειτουργούμε με βάση την ασυνείδητη επανάληψη του παρελθόντος στο παρόν.
Στις λεκτικές μας ιστορίες υπάρχουν αλλαγές, δεν υπάρχει μεταμόρφωση. Μόνο στο άγνωστο μεταμορφωνόμαστε σε κάτι άλλο, που δεν έχει σχέση με οτιδήποτε γνωρίζαμε μέχρι τώρα και πάμε σε μια άλλη κατάσταση ύπαρξης. Οι αλλαγές μας πηγαίνουν έως την άκρη, όπου κοιτάμε με ανησυχία το άγνωστο. Χρειάζεται να καλλιεργήσουμε σταδιακά μέσα από τη δεκτικότητα μας, την ακλόνητη ελπίδα για να ζούμε με εμπιστοσύνη στο άγνωστο, όπου είναι η αληθινή κατοικία μας σαν ανθρώπινα όντα.
Αλήθεια εσείς έχετε ταξιδέψει ποτέ αληθινά?